Klimaatverandering en koffie: hoe zit dat?

Voor veel mensen is koffie dagelijkse kost. Onderdeel van een vast ochtend-, middag- en avondritueel. Over de exacte plek op de wereldranglijst gaan discussies, maar feit is dat wij Nederlands met gemiddeld 4,1 koppen koffie per dag tot de grootste koffiedrinkers ter wereld horen. Dat zijn in totaal bijna 70 miljoen koppen koffie per jaar! Maar kijk uit, de toekomst van de koffiesector staat flink onder druk door klimaatverandering.

Dave Cloosterman

23 september 2019

Wat is er precies aan de hand?

De Arabica koffieplant is een gevoelige plant, die alleen in een klimaat met de perfecte condities goed gedijt. Zo groeit de koffie in ongeveer 70 landen rond de evenaar, veelal op berghelling van zo’n 800 meter en hoger. Hier is de lucht ijl genoeg en de temperatuur perfect om de bessen goed te laten rijpen. En dit langzame rijpingsproces zorgt op zijn beurt weer voor rijke, aromatische smaken in de koffieboon. Een prachtig proces, wat verstoord wordt door een veranderend klimaat.

Hoe zit dat?

Door een oplopende temperatuur wordt het groeigebied van Arabica koffie steeds kleiner. Uit onderzoek blijkt dat zo’n 50% van de koffiegebieden tegen 2050 niet meer geschikt is voor koffieteelt. En onvoorspelbare weersomstandigheden zoals uitblijvende regenval of spontane vorst maken oogsten steeds onbetrouwbaarder, waarschuwt ook meteoroloog en klimaatexpert Reinier van den Berg. De kwantiteit staat onder druk, de kwaliteit wordt minder en door lagere inkomsten kiezen steeds meer boeren voor het verbouwen van andere gewassen.

We hebben de impact van het veranderende klimaat zelf ondervonden tijdens onze reizen naar oorsprong. Zo was in 2017 een plantage in Guatemala voor 70% verwoest door vorst, de avond voordat wij arriveerden. Dit terwijl het al 25 jaar niet had gevroren in dit gebied.

Tijdens onze laatste reis naar Kenia liet het regenseizoen al ruim 3 weken op zich wachten. Wist de boer eerst precies wanneer de koffieplant gepoot moest worden voor een optimale productie, kan hij vandaag de dag niet meer op de natuur rekenen. Wat we zien is het gevolg; troosteloze rijen koffieplanten in de droge grond met hier en daar een bes.

Wat nu?

Willen we ook in de toekomst genieten van koffie, dan moet de hele koffiebranche nu anticiperen. De armste landen dragen minimaal bij aan het veranderende klimaat, maar ondervinden wel de meeste problemen. Het veranderende klimaat is 1 van de grootste uitdagingen van deze eeuw en gaan we niet van vandaag op morgen oplossen. Feit is dan ook dat we onszelf moeten voorbereiden en aanpassen aan dit ‘nieuwe’ klimaat. Dit is makkelijker gezegd dan gedaan. Helemaal voor koffieboeren in ontwikkelingslanden met beperkte toegang tot financiën, kennis en innovatie. En precies daar ligt in onze ogen de sleutel: samenwerking in de keten ofwel Partnership for the goals voor het behoud van koffie!

Wat doen wij?

Vanuit Peeze proberen we stap voor stap met de koffieboeren aan klimaatadaptatie te werken. Zo ondersteunen we in samenwerking met stichting Max Havelaar Climate Academies waarbij boeren in Kenia en Ethiopië worden opgeleid in de omgang met een veranderend klimaat. Ook investeren we vanuit de Peeze Foundation in beter onderwijs op scholen in de koffiegebieden in Ethiopië, waarbij klimaatverandering en landbouw een belangrijk thema is. Maar nog steeds is er een lange weg te gaan. Zo zullen we bijvoorbeeld vanuit de branche meer moeten samenwerken om op grotere schaal impact te realiseren. Het thema blijft dan ook continu op onze agenda.

Wat kun jij doen?

Iedereen heeft impact op het klimaat: positief of negatief, klein of groot. Het is niet realistisch om je leefstijl van de een op de andere dag 180 graden om te gooien. Maar, door kleine stappen te nemen kan je jouw impact op het milieu beetje bij beetje verminderen. Een keer vaker de auto laten staan… jouw huis isoleren… En te kiezen voor producten en merken waarvan je weet dat ze de wereld een stukje beter proberen te maken. Zo proberen we gezamenlijk de toekomst van o.a. ons geliefde kopje koffie veilig te stellen.